Wat is bewerkte voeding?
In het gemiddelde Nederlandse voedingspatroon is maar liefst 61% van de dagelijkse calorie-inname ultrabewerkt. Dit toont aan hoe dominant de rol van deze producten is in ons dieet. Maar wat is (ultra)bewerkte voeding eigenlijk? En wat betekent de hoge consumptie ervan voor onze gezondheid? In deze blog leg ik uit wat bewerkte voeding is, waarom het belangrijk is om hier bewust mee om te gaan, en hoe je gezonde keuzes kunt maken.
Van minimaal bewerkt tot ultrabewerkt
Bewerkte voeding is voedsel dat op enige manier is veranderd van zijn oorspronkelijke staat. Dit kan gaan om het toevoegen van ingrediënten, zoals zout, suiker of oliën, of om fysieke veranderingen, zoals het fijnmalen of verhitten van voedsel. Het spectrum van bewerkte voeding varieert van minimaal bewerkt tot sterk bewerkt of ultrabewerkt.
Voorbeelden van minimaal bewerkte voeding zijn ingeblikte groenten, volkorenbrood en yoghurt. Deze producten kunnen nog steeds veel voedingswaarde behouden. Ultrabewerkte voedingsmiddelen gaan echter een stap verder. Ze bevatten vaak meerdere toevoegingen, zoals kunstmatige kleurstoffen, smaakversterkers en conserveermiddelen. Denk aan frisdranken, chips, kant-en-klaarmaaltijden en zoete snacks. Ultrabewerkte producten leveren meestal geen of weinig voedingsstoffen en vezels.
De impact van bewerkte voeding op je gezondheid
Bewerkte voeding, vooral ultrabewerkte varianten, kan negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid. Onderzoek wijst uit dat het consumeren van ultrabewerkt voedsel verband houdt met verhoogde risico’s op kanker, hart- en vaatziektes, diabetes type 2, depressiviteit en maag- en darmstoornissen. Dit komt onder andere doordat ultrabewerkt voedsel een hoge suikerinhoud heeft die hartziekten en diabetes type 2 kan stimuleren, het microbioom kan verstoren en chronische ontstekingen kan veroorzaken. Daarnaast bevordert het overeten door verslavende eigenschappen en doordat het sneller gegeten wordt, wat leidt tot obesitas en daarmee samenhangende gezondheidsproblemen.
Niet alle bewerkte voeding is slecht
Onbewerkte voeding is over het algemeen gezonder, maar dat betekent dit niet dat alle bewerkte producten slecht zijn. Het hangt af van de mate van bewerking en de ingrediënten die eraan zijn toegevoegd. Volkorenbrood en (ontbijt)granen bijvoorbeeld, die technisch gezien ook bewerkt zijn, bevatten vezels die juist bijdragen aan een lagere kans op hartziekten en diabetes. Ook ingeblikte groenten of diepvriesfruit kunnen nog steeds zeer voedzaam zijn.
Het is dus belangrijk om onderscheid te maken tussen verschillende soorten bewerkte voedingsmiddelen.
Hoe kun je (ultra)bewerkte voeding vermijden?
Hier zijn enkele tips om bewerkte voeding te vermijden en gezondere keuzes te maken:
Kies voor verse, pure producten: Groenten, fruit, noten, zaden, volkoren granen en peulvruchten zijn voorbeelden van producten die minimaal bewerkt zijn en een goede basis vormen voor een gezonde voeding.
Lees etiketten: Hoe minder ingrediënten een product heeft, hoe beter. Probeer producten met lange lijsten van onbekende ingrediënten te vermijden.
Kook zelf: Door zelf te koken heb je controle over wat er in je eten gaat. Gebruik verse ingrediënten en vermijd pakjes en zakjes.
Let op verborgen suikers: Veel bewerkte producten bevatten toegevoegde suikers, zelfs in hartige voedingsmiddelen zoals sauzen en dressings. Kies daarom voor natuurlijke, onbewerkte alternatieven.
Vermijd frisdrank en kant-en-klaarmaaltijden: Deze producten zijn vaak ultrabewerkt en bevatten veel suiker, zout en ongezonde vetten.
Conclusie
Het vermijden van bewerkte voeding en het kiezen voor verse, onbewerkte producten kan een grote impact hebben op je gezondheid en welzijn. Door bewust te kiezen wat je eet en etiketten goed te lezen, kun je stap voor stap gezondere keuzes maken en je energie en gezondheid verbeteren.